W środkach masowego przekazu od dłuższego czasu pojawiają się liczne informacje na temat zatrudniania głównie młodych pracowników na tzw. „umowach śmieciowych”, przy czym jako przykład tego typu umowy – proponowanej zamiast zwyczajnej umowy o pracę – ukazuje się między innymi umowę o dzieło. Na czym polega umowa o dzieło i czym różni się od wspomnianej umowy o pracę? Na jakie pozwala prawa i przywileje? Jakie obowiązki są nałożone na strony? Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, określaną przez Kodeks cywilny. Jest to pierwsza cecha odznaczająca ją od umowy o pracę – ta jest określana Kodeksem pracy. Umowa o dzieło jest określana umową rezultatu, jej celem jest bowiem osiągnięcie określonego rezultatu – wykonania określonej usługi, przedmiotu lub utworu – dzieło może mieć charakter niematerialny. Podpisując umowę o dzieło wykonawca składa zobowiązanie, że wykona wyszczególnione w niej dzieło, a zamawiający zobowiązuje się do uiszczenia przewidzianego wynagrodzenia. Znaczy to, że w umowie o dzieło musi być określony przedmiot umowy: innymi słowy dzieło, jakie ma wykonać przyjmujący zamówienie. Wielkość wynagrodzenia określona w umowie może być zarówno kwotowa, jak i opisowa – gdzie zamawiający określa swoje oczekiwania i opisuje za jakie dzieło byłby skłonny zapłacić większą sumę, a za jakie mniejszą (istotne chociażby przy umowach o dzieło z zakresu sztuki). Dziełem może być zatem na przykład wykonanie świadczenia, przy określeniu rezultatu: nauczenie pewnej osoby określonych umiejętności, przeszkolenie jej, etc., jej efekt rezultat może być – jak już wspomniano – materialny albo niematerialny (utwór muzyczny, wykonanie zdjęć, napisanie programu komputerowego, organizacja konferencji, festiwalu, koncertu). Ponieważ umowa o dzieło nie nawiązuje stosunku pracy, nie są z nią związane żadne przywileje pracownicze. Za wykonywanie umowy dzieło nie przysługują urlopy, świadczenia socjalne, nie jest ona obciążona składkami na ubezpieczenia społeczne. Osoby wykonujące umowę o dzieło nie są również objęte „automatycznym” ubezpieczeniem zdrowotnym.